Türkiye’nin en köklü spor kulüplerinden Galatasaray, kuruluşunun 119. yıl dönümünü kutluyor. Sarı-kırmızılı kulübün temelleri, geçmişi 1481 yılına kadar dayanan Galatasaray Lisesi’nde (Mektebi Sultani) atıldı.
Galatasaray Lisesi’nin Kuruluşu
Devlet adamı yetiştirmek amacıyla II. Beyazıt tarafından 1481’de kurulan mektep, adını kurulduğu bölge olan “Galata Sarayı”ndan alıyor. Okul, modern konumuna 1 Eylül 1868’de Sultan Abdülaziz döneminde kavuştu. Bu süreçte Osmanlı İmparatorluğu’nda da gerçek anlamıyla ilk sportif çalışmalar başlamış oldu. Mektepte beden eğitimi dersi, cimnastikçi Monsieur Curel tarafından eğitim programına dahil edildi.
Curel’den sonra Galatasaray Lisesi’nde beden eğitimi öğretmenliği yapan M. Moiroux, Signor Martinetti ve Stangali, cimnastik ve atletizmin yanı sıra yüzme, kürek ve aletli cimnastiği öğrencilerle tanıştırdı. Sonraki dönemde Faik Üstünidman, Binbaşı Mazhar Kazancı, Abdurrahman ve Ahmet Robenson kardeşler liseye izcilik, tenis, hokey gibi spor dallarını getirdi. Öğretmen Faik Üstünidman’ın öncülüğünde Galatasaray Lisesi öğrencileri futbolu keşfetti.
Futbolun Yaygınlaşması
1900’lü yılların başında İstanbul’da özellikle yabancılar ve azınlıklar arasında yaygın olan futbol, Galatasaray Lisesi’ndeki gençler arasında da popülerlik kazanmaya başladı. Kulübün kurucusu, ilk başkanı ve 1 numaralı üyesi Ali Sami Yen, “Ellinci Yıl” kitabında Galatasaray Kulübünün kuruluş öyküsünü şöyle anlatıyor: “1 Teşrin 1905’te mektebin 5. sınıfında edebiyat muallimimiz merhum Mehmet Ata Bey’in dersi esnasında birkaç arkadaş baş başa vererek Galatasaray’da bir futbol kulübü kurmaya karar verdik.”
Ali Sami Yen’in “Maksadımız İngilizler gibi toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek.” mottosuyla spor hayatına giriş yapan kulübün adı ilk önce Gloria (Zafer) ya da Audace (Cesaret) olarak önerilse de sonunda Galatasaray ismi kabul edildi.
Resmiyet Kazanması
Galatasaray Kulübü, 1 Teşrin 1905’te kurulmasına rağmen resmi kayıtlara 1 Eylül 1913’te geçti. 1905’te Osmanlı İmparatorluğu’nda bir dernekler yasası bulunmadığından, kulüp yasal olarak tescil edilme olanağını bulamadı. 1912 yılında Cemiyetler Kanunu çıkarıldıktan sonra kulüp yasal bir kimlik kazandı. Kurucu üyelerin listesi 1 Eylül 1913’te yeniden düzenlendi.
Kurucu Üyeler
- Ali Sami Yen
- Asım Sonumut
- Emin Bülend Serdaroğlu
- Celal İbrahim
- Bekir Sıtkı Bircan
- Reşat Şirvanizade
- Refik Cevdet Kalpakçıoğlu
- Abidin Daver
İlk Maç ve Renklerin Belirlenmesi
Galatasaray Futbol Takımı, ilk maçına 10 Kasım 1905’te Kadıköy’de çıktı. İlk maçında, günümüzde Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı’nın bulunduğu Papazın Çayırı’nda, Rum ekibi Kadıköy Faure Mektebi’ni 2-0 yendi. Kulübün ilk renkleri “Türkçülük”ü simgeleyen kırmızı-beyaz olarak belirlendi. Dönemin yönetimi tarafından bu renklerin yasaklanmasıyla sarı-siyah renkler kullanıldı, ancak bu renkler kalıcı olmadı ve kulüp bugünkü sarı-kırmızı renklerine kavuştu.
Kulübün kurucusu Ali Sami Yen, renklerin seçimini, “Birçok yeri dolaştıktan sonra, nihayet Bahçekapı’daki Şişman Yanko’nun dükkanına gidilerek orada zarif iki yünlü kumaşa tesadüf ettik.” ifadeleriyle anlattı.
Tarihi Başarılar
Galatasaray, profesyonellik öncesi dönemde, İstanbul Ligi gibi değişik isimlerle oynanan liglerde şampiyonluklar elde etti. Mustafa Kemal Atatürk’ün emriyle 1925 yılında kurulan Tayyare Cemiyeti’ne gelir sağlamak amacıyla Galatasaray ve Fenerbahçe arasında düzenlenen maçta Galatasaray, Atatürk büstünü kazandı. Bu kupa, Galatasaray’ın tarihinde özel bir yere sahiptir.
38 Başkan Görevde
Galatasaray Kulübü’nde şu ana kadar 38 farklı başkan görev almıştır. 1905’te Ali Sami Yen ile başlayan ve günümüzde Dursun Özbek’e kadar gelen süreçte, 118 yılda 104 dönemde kulübü 38 farklı başkan yönetmiştir.
Futbolda Başarılar
Galatasaray, Türkiye’nin en başarılı futbol takımıdır. 1959 yılında kurulan Süper Lig’de 24 kez mutlu sona ulaşarak, en yakın rakibi Fenerbahçe’nin 5 şampiyonluk önünde yer almaktadır. Türkiye Kupası’nı ise 23 kez final oynayarak 18 kez kazanmıştır.
Avrupa’daki Tek Şampiyon
Galatasaray, Türk futbolunun en büyük başarısını elde etmiş ve 2000 yılında UEFA Kupası’nı kazanarak Avrupa’da tarih yazmıştır. Bu başarı, Türk futbolu için bir dönüm noktası olmuştur.
Galatasaray, 119 yıllık tarihinde kazandığı başarılar ve Türk sporuna kattığı değerlerle sadece bir futbol kulübü değil, aynı zamanda bir kültürel miras olmuştur.
